การแต่งกาพย์ยานี ๑๑
ลักษณะฉันทลักษณ์กาพย์ยานี ๑๑
คณะ กาพย์ยานี ๑๑ มีดังนี้
๑. บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทที่ ๑ เรียกว่า บาทเอก บาทที่ ๒ เรียกว่า บาทโท
๒. บาทหนึ่งมี ๒ วรรค หนึ่งบทมี ๔ วรรค
วรรคแรก เรียกว่า วรรคสดับ | วรรค ๒ เรียกว่า วรรครับ |
วรรค ๓ เรียกว่า วรรครอง | วรรค ๔ เรียกว่า วรรคส่ง |
พยางค์
พยางค์หรือคำ วรรคแรกมี ๕ คำ วรรคหลังมี ๖ คำ รวมเป็น ๑๑ คำจึงเรียกว่า ” กาพย์ยานี ๑๑ ” ทั้งบาทเอกและบาทโทมีจำนวนคำเหมือนกัน
สัมผัส
๑. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ สัมผัสกับคำที่ ๑ , ๒ และคำที่ ๓ ของวรรคที่ ๒
๒. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓
๓. คำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ ของบทต่อไป (สัมผัสระหว่างบท)
การอ่านกาพย์ยานี ๑๑
การอ่านกาพย์ยานี ๑๑ จะต้องแบ่งจังหวะการอ่านคำในแต่ละวรรคดังนี้ วรรคแรกมี ๕ คำ
วรรคหลังมี ๖ คำ การอ่านจึงเว้นเป็นจังหวะตามวรรคคือวรรคหน้าเว้นจังหวะ ๒/๓ คำ
ส่วนวรรคหลังเว้นจังหวะ ๓/๓ คำ